Öğretmenlik Meslek Kanunu teklifi hangi değişiklikleri ön görüyor?
Türkiye'de öğretmenlik kariyeri, öğretmenlerin nitelikleri ve seçimiyle ilgili konuları düzenleyen Öğretmenlik Meslek Kanunu Teklifi, bu hafta Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu'nda görüşülecek.
Türkiye'de öğretmenlik kariyeri, öğretmenlerin nitelikleri ve seçimiyle ilgili konuları düzenleyen Öğretmenlik Meslek Kanunu Teklifi, bu hafta Türkiye Büyük Millet Meclisi ( Tbmm ) Genel Kurulu'nda görüşülecek.
Öğretmenlik mesleğinin tüm yönlerinin yeterince kapsamlı ele alınmadığına dair eleştirilen teklifin "eşit işe eşit ücret ilkesinin ihlal ettiğine" yönelik itirazlar da var.
Öğretmenlik Meslek Kanunu nedir?
Türkiye'de mühendislik, hakimlik ya da diş hekimliği gibi mesleklere ait ayrı yasal düzenlemeler olsa da öğretmenlik için böyle bir meslek kanunu henüz bulunmuyor.
Kanun teklifi Türkiye'de öğretmenlik kariyeri, öğretmenlerin nitelikleri ve seçimiyle ilgili konuları düzenliyor ve öğretmenliği eğitim öğretim ve bununla ilgili idare görevlerini üzerine meydan özel bir ihtisas mesleği olarak tanımlıyor.
Milli Eğitim Bakanlığı'nın aktardığına göre, Meclis Genel Kurulu'nda görüşülecek olan Öğretmenlik Meslek Kanunu Teklifi, öğretmenlik mesleğine hazırlığın umumi kültür, özel meydan eğitimi ve pedagojik formasyon adı verilen öğretmenlik meslek bilgisiyle sağlanması tamamlanmasını öngörülüyor.
Öğretmenlerin bunun için Türkiye'de muallim yetiştiren yükseköğretim kurumlarından ve bunlara denkliği kabul edilen yurt dışı yükseköğretim kurumlarından mezun olması bekleniyor.
Hazırlıklarını tamamlayanlar Millî Eğitim Bakanlığı tarafından aranan niteliklere göre namzet muallim olarak kariyerlerine ilk adımı atabiliyor.
Teklif, namzet öğretmenlik döneminden sonra kariyer basamaklarını "öğretmen", "uzman öğretmen" ve "başöğretmen" olmak üzere üçe ayırıyor.
Teklife göre uzman muallim veya başöğretmen unvanı alanlara her unvan için ayrı bir radde verilecek.
Uzman muallim olmak için namzet öğretmenlik süreci iç 10 yıl çalışmış olmak ve ceza almamış olmak gibi ön koşullar var.
Yüksek lisans eğitimini tamamlayanlar uzman muallim unvanı için öngörülen; doktora eğitimini tamamlayanlar ise başöğretmen unvanı için öngörülen yazılı sınavdan muaf tutuluyor.
Uzman öğretmenlere ödenen eğitim öğretim tazminatı yüzde 20'den yüzde 60'a, başöğretmenlere ödenen eğitim öğretim tazminatı ise yüzde 40'tan yüzde 120'ye yükseltiliyor.
Birinci dereceli kadroda vazife yapan öğretmenlerin ilave göstergeleri 3600'e çıkarılıyor. Diğer derecelerde bulunan öğretmenler için de bu artışa göre düzenleme yapılması öngörülüyor.
Neden itiraz ediliyor?
Eğitim Reformu Girişimi'nin (ERG) öğretmenler için paylaşım ve işbirliği ağı olan Öğretmen Ağı ile beraber yaptığı değerlendirmede, teklifte kariyer basamaklarının nakit üzerinden tartışılmaya başlamasının aksi tepebileceği şu sözlerle belirtiliyor:
"Kademeler olması iyi bir fikir olabilir ancak bu şekilde mi olmalı, bu tartışılır. Öğretmenlik zaten 'uzmanlık' mesleği. Bu kademelerin yasa teklifinde yer alması, öğretmenin niteliğine dair şüpheler olduğunu gösteriyor. Uzman' ve 'başöğretmen' unvanlarının getirilmesi, velilerin bu unvanlara sahip olmayan öğretmene karşı tutumuna da olumsuz yansıyabilir."
Eğitim Sen, ise bu düzenlemenin eşit eşit işe eşit ücret ilkesini ihlal ettiğini savunuyor.
Sendika, bugün yaptığı yazılı açıklamada, "Teklifte uzman muallim ve başöğretmenlerin görev, yetki ve sorumlulukları, öbür öğretmenlerden ayırt edilemediği için eşit işe eşit ücret ilkesinin ihlal edildiği açıkça görülmektedir" dedi.
Eğitim Sen'in bir öbür eleştirisi ise öğretmenler için adaylık sınavının kaldırılarak sorumluluğun Adaylık Değerlendirme Komisyonu'na devredilmesi planı.
Sendika açıklamasında, bu düzenleme ile atamalarda mülakat-torpil uygulamalarının yeniden gündeme gelmesinin, arşiv taraması ve emniyet soruşturması gibi uygulamalarla yeni mağduriyetlerin ortaya çıkmasının kaçınılmaz olacağını belirtti.
Teklifin hazırlanış biçimine yönelik eleştirilerse eğitim sendikaları ve uzman örgütlerin görüşlerine başvurulmadığına odaklanıyor.
İYİ Parti'den eleştiri
Kanun teklifi ile ilgili bugün bir basın toplantısı düzenleyen İYİ Parti Eğitim Politikaları Başkanı Şenol Sunat teklifin öğretmenlerin, eğitimin paydaşlarının, eğitim sendikalarının, eğitim uzmanlarının görüşünün alınmadan hazırlanmasını eleştirdi ve şunları söyledi:
"Öğretmenlik gibi ihtisas mesleğini, kapsamlı bir mesleği 12 maddelik muallim meslek yasası adıyla düzenlemeye kalkmak, sonunda konuyu eğitim öğretim tazminatı ve ilave göstergeye indirgemek, onu da şarta bağlamak ve 2023'e ertelemek, eğitime ve öğretmene hiç paha verilmediğinin somut göstergesidir."
Daha önce Öğretmenlik Meslek Kanunu için bir teklif metni hazırlayan, eğitim alanında fikir kuruluşu TEDMEM, öğretmenlik mesleğinin tüm yönleriyle düzenlendiği bir meslek kanununa ihtiyaç olduğunu savunuyor.
TEDMEM'in önerisi öğretmenlerin mesleki statüleri, çalışma koşulları, özlük hakları, mesleki nitelikleri, okulların idare ve denetiminin geliştirilmesi yoluyla öğrencilerin iyi olma hali, bütünsel olarak gelişimi ve akademik olarak öğrenmelerini güvence altına alınmasını temel alıyor.
Ancak yeni teklifin bu bütüncüllükten uzak olduğu söyleyen TEDMEM Koordinatörü Dr. Sabiha Sunar, 12 madde içinde bu temel düzenlemeleri ön görenlerin sayısının bir elin parmaklarını geçmediğini belirtiyor.
31 Aralık 2021'de Tbmm'ye sunulan teklif, Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonunda kabul edildi. Teklifin 1 Şubat'ta TBMM Genel Kurulu'nda görüşülmesinin ardından kabul edilmesi bekleniyor.